Çalışanların itibarını, onurunu zedelemeyi amaçlayan, sistematik, kasıtlı ve kişiyi işinden soğutmak, dışlamak, bıktırmak amacıyla yapılan eylemler olarak tanımlanan işyerinde psikolojik taciz (mobbing), mağdurlar üzerinde yıkıcı ruhsal ve fiziksel birçok etkiler doğurmakta, bu durum başta ailesi olmak üzere mağdurun yakın çevresine de sirayet etmektedir. Mobbing tek bir nedenle açıklanamayacak kadar karmaşık bir süreçtir ve çalışma hayatının en büyük sorunlarından biri olarak varlık göstermektedir.
6701 sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) Kanunu ise literatürde mobbing olarak ifade edilen kavramı “işyerinde yıldırma” şeklinde tanımlamıştır. Buna göre; “işyerinde yıldırma bu Kanunda sayılan ayrımcılık temellerine dayanılarak kişiyi işinden soğutmak, dışlamak, bıktırmak amacıyla kasıtlı olarak yapılan eylemler” olarak ifade edilmiştir. 6701 sayılı Kanun’un 17’nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ayrımcılık yasağı ihlalinden zarar gördüğü iddiasında bulunan her gerçek ve tüzel kişi Kuruma başvurabilir. Bu kapsamda işyerinde yıldırmaya maruz kalan tüm çalışanların 6701 sayılı Kanun çerçevesinde Kurumumuza başvuru yapabilmesi mümkündür. İşyerinde yıldırma suretiyle ayrımcılık yasağının ihlal edildiğinin tespiti halinde 6701 sayılı Kanun’un 25’inci maddesi uyarınca muhataplara idari yaptırım uygulanmaktadır. Ayrıca Kurumumuz, ayrımcılıkla mücadele ve işyerinde yıldırma konusunda eğitim başta olmak üzere farkındalık artırma faaliyetlerinde bulunmaktadır.
Ülkemizde; çalışanların motivasyonunun artırılması, hizmetlerin etkin bir şekilde yürütülmesi, sağlıklı, güvenli ve barışçıl bir çalışma ortamının oluşturulması, kapsayıcı ve sürdürülebilir istihdamın sağlanması ile toplumsal refahın artırılması ve bu amaca matuf olarak çalışanların iş yerlerinde kasıtlı ve sistematik şekilde belirli bir süre aşağılanması, küçümsenmesi, dışlanması, kişiliğinin ve saygınlığının zedelenmesi, kötü muameleye tabi tutulması, yıldırılması ve benzeri şekillerde ortaya çıkan iş yerinde psikolojik tacizin önlenmesi kapsamında ilgili kurumlar tarafından “İş Yerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi” konulu Genelge hazırlık süreci yürütülmüştür. Kurumumuz, 6701 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinde yer alan “e) Görev alanıyla ilgili mevzuat çalışmalarını izlemek, değerlendirmek, bunlara ilişkin görüş ve önerilerini ilgili mercilere bildirmek” görevini haizdir. Bu görevin icrası kapsamında Kurumumuz tarafından ilgili Genelge hazırlık sürecinde iş yerinde psikolojik tacizin önlenmesi amacıyla farkındalık çalışmalarının yürütülmesine, önleyici politikaların geliştirilmesine ve başvuru mekanizmalarına yer verilmesine yönelik görüş ve önerilerimiz Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığına sunulmuştur.
6/3/2025 tarihinde “İş Yerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi” konulu 2025/3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. İlgili Genelge uyarınca; işverenlerin, yönetici ve tüm çalışanların mobbing anlamına gelecek her türlü eylem ve davranıştan kaçınması ve bu amaçla iş yerlerinde önleyici ve koruyucu politikaların geliştirilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte iş yerlerinde psikolojik tacize ilişkin farkındalığın artırılması amacıyla eğitim ve bilgilendirme faaliyetleri yürütülmesi ve bu türden iddiaların etkin ve ivedi araştırılmasında ve soruşturulmasında kişilerin özel hayatının gizliliği ile kurum ve kuruluşların itibar ve saygınlıklarına zarar verilmemesi için ise azami ihtimam gösterilmesi belirtilmektedir.
2025/3 sayılı Genelge’de işyerlerinde psikolojik tacizin önlenmesi konusunda toplu iş sözleşmelerine ve toplu sözleşmelere önleyici ve koruyucu nitelikli hükümler eklenmesi hususuna da dikkat çekilmektedir. Ayrıca tüm bu süreçler boyunca ALO 170 hattında görevli psikologlar vasıtasıyla psikolojik tacize maruz kalan bireylere bilgilendirme, yardım ve destek sağlanmasına devam edilmesi gerektiğinin altı çizilmektedir.
2025/3 sayılı Genelge ile “Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu” tekrar teşekkül ettirilmiş ve TİHEK Kurul üyeleri arasında sayılmıştır. Ayrıca Genelge’de işyerinde psikolojik tacize maruz kalan çalışanların başvurularını Kurumumuza iletebileceği belirtilmektedir. Ayrımcılıkla ve işyerinde yıldırmayla mücadelede önemli görev ve yetkileri haiz olan Kurumumuz; mobbingin önlenmesi ve toplumun her kesiminde mobbing konusundaki farkındalığın artırılması için çabalarımızı kararlılıkla sürdürüyor, 2025/3 sayılı Genelge’nin konuyla ilgili sorunların çözümü noktasında önemli bir adım olacağına inanıyoruz.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.