Çocukların haklarının izlenmesi, ulusal insan hakları kurumlarının çocuklarla ilişkili temel görevlerinden birini teşkil etmektedir. Çocukların tüm haklarının güvence altına alınması ve çocuklara sağlıklı bir şekilde gelişme fırsatı sunulması, tüm toplumlar için kritik öneme sahiptir. Çocuğun yüksek yararı ilkesi, çocuk kavramının ve tarihsel olarak çocuk haklarının gelişmesiyle birlikte ortaya çıkmıştır. Çocuk haklarına ilişkin ilk uluslararası belge, 1924 tarihli Cenevre Çocuk Hakları Bildirgesi iken; çocuğun yüksek yararı ilkesine yer veren ilk belge, 1959 yılında Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nca kabul edilen “BM Çocuk Hakları Bildirgesi” olmuştur.

Türkiye’de çocuğun yüksek yararı kavramı, 2010 değişiklikleriyle birlikte anayasal bir ilke olarak iç hukuka dâhil olmuştur. Anayasa’nın 41’inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, çocuğun yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir. Aynı maddenin dördüncü fıkrasında devlete her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alma yükümlülüğü yüklenmiştir.[1]

Diğer taraftan, BM Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) tanımıyla, çocukların adalete erişimi; çocukların hakları ihlal edildiğinde, saygı gösterilmediğinde veya reddedildiğinde bir çözüm elde etme genel yeteneğini ifade etmektedir. Başka bir deyişle, adalete erişim; farklı şekillerde ve çeşitli nedenlerle cezai, idari ve/ya medeni konularla ilgili olabilmektedir.[2]

Bu çerçevede, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları bağlamında çocuğun yüksek yararı ilkesi ile çocukların adalete erişimde karşılaştığı sorunları ele almak amacıyla Türk Anayasa Mahkemesinin Temel Haklar Alanındaki Kararlarının Etkili Şekilde Uygulanmasının Desteklenmesi Avrupa Birliği - Avrupa Konseyi Ortak Projesi kapsamında Kurumumuz, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa Konseyi iş birliğinde 9 Aralık 2024 tarihinde “Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Çocukların Adalete Erişimi Çalıştayı’’ gerçekleştirecektir.

Çalıştay programını görüntülemek için tıklayınız.