Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) yaşlı istismarını, “güven beklentisinin olduğu herhangi bir ilişki kapsamında, yaşlıya zarar veya rahatsızlık veren, tek veya tekrarlayan bir eylem veya uygun eylemin eksikliği” olarak tanımlamaktadır. Yaşlı istismarı; fiziksel, psikolojik veya duygusal ve mali istismar gibi çeşitli biçimlerde gerçekleşebilmektedir.[1] 2019-2030 yılları arasında, 60 yaş ve üzeri kişilerin sayısının küresel olarak gençleri geride bırakarak %38 oranında artacağı ve 1 milyardan 1,4 milyara çıkacağı tahmin edilmektedir. 2050 yılında ise her 6 kişiden 1’inin 65 yaş ve üstü olacağı tahmin edilmekte ve bu durumun yaşlıların şiddete maruz kalma riskini artıracağı belirtilmektedir.[2]
2006 yılında Uluslararası Yaşlılara Yönelik Kötü Muameleyi Önleme Ağı (INPEA) tarafından başlatılan ve Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu tarafından 2011 yılında kabul edilen sayılı kararla 15 Haziran Dünya Yaşlı İstismarı Farkındalık Günü olarak belirlenmiştir.[3] Bu özel gün, yaşlıların haklarının korunması ve istismar vakalarının önlenmesi konusunda küresel farkındalık oluşturmayı amaçlamaktadır. Yaşlı İstismarı Farkındalık Günü kapsamında bilincin artırılması noktasında BM tarafından her sene bir tema belirlenmekte, bu tema doğrultusunda çalışmalar yürütülmektedir. Bu kapsamda 2025 yılı teması, uzun dönemli bakım tesislerindeki yaşlılara yönelik istismara odaklanmaktadır.[4] Dünya genelinde nüfusun yaşlanmasıyla birlikte kurumsal bakım hizmetine olan ihtiyaç artmakta ve bu durum da bakım hizmeti alan yaşlıların korunmasını önemli bir konu olarak ortaya koymaktadır.
Kurumumuz; insan onurunu temel alarak insan haklarının korunması ve geliştirilmesi, kişilerin eşit muamele görme hakkının güvence altına alınması, hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden yararlanmada ayrımcılığın önlenmesi, işkence ve kötü muameleyle etkin mücadele etmek ve bu konuda ulusal önleme mekanizması görevini yerine getirmeyi temel misyon edinmiştir. Bu kapsamda ulusal önleme mekanizması görevi çerçevesinde huzurevleri ile yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerine düzenli olarak ziyaretler gerçekleştirilmekte; yaşlı bireylere yönelik ayrımcılıkla mücadele ve yaşlılara yönelik istismarın önlenmesi konusunda farkındalık çalışmaları, raporlama ve bilgilendirme faaliyetleri yürütülmektedir.
Bu çerçevede, yaşlı bireylerin temel hak ve özgürlüklerini tam ve etkin biçimde kullanması ve yaşlılara yönelik her türlü istismarın ortadan kaldırılması temennisiyle 15 Haziran Dünya Yaşlı İstismarı Farkındalık Günü’nü kutluyoruz.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.