Dünya nüfusuna dair ileriye dönük projeksiyonlarda büyük bir artışla gündeme gelen ve bu sebeple pek çok güncel tartışmaya konu olan yaşlılık olgusu, savaş ve iklim değişikliği gibi hadiselerle birlikte potansiyel birtakım problemleri de beraberinde getirmektedir. Bu problemlerden biri olan yaşlı istismarı; herhangi bir güven ilişkisi içerisinde yaşlılara sıkıntı ve/ya zarar verebilecek biçimde, bir kez yahut birden çok kez tekrarlanan yahut ihmal edilen davranışları ifade etmektedir.(1) Konunun önemine binaen 15 Haziran tarihi, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunca, Dünya Yaşlı İstismarı Farkındalık Günü olarak ilan edilmiştir.

BM Genel Kurulu A/RES/66/127 sayılı kararında; yaşlı haklarının ayrılmaz bir parçasını ifade eden istismarla mücadelenin yanı sıra yaşlılara yönelik refahı ve sağlık hizmetlerini sağlamak adına çabaların arttırılması ve yaşlıların insanlık onuruna yaraşır bir hayat geçirmeleri amacıyla gerekli tedbirlerin alınması için çağrıda bulunmuştur.(2) Bununla birlikte Dünya Yaşlı İstismarı Farkındalık Günü için bilincin arttırılması noktasında BM tarafından her sene bir tema belirlenmekte, bu tema doğrultusunda çalışmalar yapılmaktadır. 2024 teması; yaşlıların doğal afetler, salgın hastalıklar ve çatışmalardan orantısız şekilde etkilendiklerinden, acil durumların yarattığı stres ve kargaşa ortamının yaşlıların istismar riskini arttırdığından bahisle “Acil Durumlarda Yaşlı Bireyleri Dikkate Almak” olarak kararlaştırılmıştır.(3) Yaşlı hakları konusunda mücadele edilmesi gereken önemli bir alan olan yaşlı istismarının, yükselen yaşlı nüfusla beraber giderek artacağı düşünülmektedir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yaşlı nüfusunun 2030 yılında 1,4 milyara, 2050’de 2 milyara ulaşması beklenirken, 2050’de istismara uğrayan yaşlı sayısının 320 milyona ulaşacağı öngörülmektedir.(4)

Yaşlı hakları, ulusal hukukumuz tarafından güvence altına alınmış bir hak kategorisidir. Anayasa’nın eşitlik ve ayrımcılık yasağını düzenleyen 10’uncu maddesi ve sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenleri belirten 61’inci maddesi gereğince yaşlılar özel olarak vurgulanmış, pozitif ayrımcılık kapsamına alınmıştır. Bu hükümler çerçevesinde birçok alt norm ihdas edilmiş, çeşitli eylem ve uygulama planları yürürlüğe konulmuştur.(5)

Temel misyonu insan onurunu temel alarak kişilerin eşit muamele görme hakkının güvence altına alınması, hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden yararlanmada ayrımcılığın önlenmesi olan Kurumumuz, ulusal önleme mekanizması görevi kapsamında huzurevleri ile yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerine yaptığı ziyaretlerle, ayrımcılıkla mücadele ve eşitlik görevi kapsamında yaşlılara yönelik gerçekleşebilecek ayrımcılığın önlenmesiyle ve insan haklarının korunması ve geliştirilmesi görevi kapsamında farkındalık artırıcı çalışmaları ve raporlamalarıyla yaşlıların karşılaşabileceği istismar vakalarının önlenmesi için çalışmalarına devam etmektedir. Bu doğrultuda Kurumumuz yaşlılara yönelik her türlü istismarın son bulduğu, yaşlıların ayrımcılığa maruz kalmaksızın sahip olduğu temel hak ve özgürlükleri en etkin şekilde kullanabildiği bir dünya temennisiyle Dünya Yaşlı İstismarı Farkındalık Günü’nü kutlamaktadır.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.