İnsan Ticaretiyle Mücadele Ulusal Raportörlük

İnsan Ticaretiyle Mücadele Ulusal Raportörlük Kurumu Çerçevesinde Kurumumuzca Yürütülen Faaliyetler

 

A. İnsan Ticareti Kavramı ve Tarihsel Süreç

1. İnsan Ticaretinin Tanımı

İnsan ticareti kavramı çeşitli uluslararası belgelere dâhil edilmiş olsa da 2000’li yıllara kadar uluslararası hukukta genel geçer bir insan ticareti tanımı yapılamamıştır. Bu durum, insan ticareti vakalarının yasa dışı göç ve göçmen kaçakçılığı gibi kavramlarla sıkça karıştırılmasına neden olmuştur. İnsan ticareti kavramı uluslararası düzeyde ilk defa kapsamlı bir şekilde Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi’ne Ek İnsan Ticaretinin, Özellikle Kadın ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesine, Durdurulmasına ve Cezalandırılmasına İlişkin Palermo Protokolü (Palermo Protokolü)’nün 3’üncü maddesinde tanımlanmış ve bu tanım Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi’nde de aynı şekilde yer almıştır.

Palermo Protokolü’ne göre insan ticareti; “kuvvet kullanarak veya kuvvet kullanma tehdidi ile veya diğer bir biçimde zorlama, kaçırma, hile, aldatma, nüfuzu kötüye kullanma, kişinin çaresizliğinden yararlanma veya başkası üzerinde denetim yetkisi olan kişilerin rızasını kazanmak için o kişiye veya başkalarına kazanç veya çıkar sağlama yoluyla kişilerin istismar amaçlı temini, bir yerden bir yere taşınması, devredilmesi, barındırılması veya teslim alınması anlamına gelir. İstismar terimi ise, asgari olarak, başkalarının fuhuşunun istismar edilmesini veya cinsel istismarın başka biçimlerini, zorla çalıştırmayı veya hizmet ettirmeyi, esareti veya esaret benzeri uygulamaları, kulluğu veya organların alınmasını içermektedir.”

2. İnsan Ticaretiyle Mücadeleye İlişkin Temel Uluslararası Normlar

a. Palermo Protokolü

12 Aralık 2000 tarihinde İtalya’nın Palermo kentinde imzaya açılan Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı BM Sözleşmesi ve Sözleşme’nin eki olan İnsan Ticaretinin, Özellikle Kadınların ve Çocukların Ticaretinin Önlenmesine, Durdurulmasına ve Cezalandırılmasına İlişkin Protokol (Palermo Protokolü), evrensel düzeyde insan ticaretiyle mücadelede tesis edilmiş en önemli enstrümanlardan biridir. Türkiye, Palermo Protokolü’ne 25 Mart 2003 tarihinde taraf olmuştur.

b. Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi

Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi, 16 Mayıs 2005’te imzaya açılmış ve 1 Şubat 2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Türkiye, Sözleşme’yi 19 Mart 2009'da imzalamış olup Sözleşme, 30 Ocak 2016’da TBMM’de kabul edilmiştir.

3. İnsan Ticaretiyle Mücadeleye İlişkin Temel Ulusal Normlar

a. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası

Anayasa’da insan ticaretiyle mücadeleyi münhasıran düzenleyen bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak temel haklar ve özgürlükler bağlamında insan ticaretine yol açabilecek durumların ortaya çıkmasını engelleyici hükümlere yer verilmiştir. Bu bağlamda, anayasal düzeyde, insan ticaretiyle mücadeleyle ilişkin haklar, kişinin dokunulmazlığı, maddî ve manevî varlığı (madde 17), zorla çalıştırma yasağı (madde 18), kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı (madde 19), özel hayatın gizliliği (madde 20), suç ve cezalara ilişkin esaslar (madde 38), ailenin korunması ve çocuk hakları (madde 41), çalışma ve sözleşme hürriyeti (madde 48), çalışma hakkı ve ödevi (madde 49),  çalışma şartları ve dinlenme hakkı (madde 50) ve sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenler (madde 61) olarak sayılabilir.

b. Türk Ceza Kanunu

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, insan ticareti suçunu doğrudan düzenlemektedir. Kanun’un 80’inci maddesine göre:

“(1) Zorla çalıştırmak, hizmet ettirmek, fuhuş yaptırmak veya esarete tâbi kılmak ya da vücut organlarının verilmesini sağlamak maksadıyla tehdit, baskı, cebir veya şiddet uygulamak, nüfuzu kötüye kullanmak, kandırmak veya kişiler üzerindeki denetim olanaklarından veya çaresizliklerinden yararlanarak rızalarını elde etmek suretiyle kişileri ülkeye sokan, ülke dışına çıkaran, tedarik eden, kaçıran, bir yerden başka bir yere götüren veya sevk eden ya da barındıran kimseye sekiz yıldan oniki yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası verilir.

(2) Birinci fıkrada belirtilen amaçlarla girişilen ve suçu oluşturan fiiller var olduğu takdirde, mağdurun rızası geçersizdir.

(3) Onsekiz yaşını doldurmamış olanların birinci fıkrada belirtilen maksatlarla tedarik edilmeleri, kaçırılmaları, bir yerden diğer bir yere götürülmeleri veya sevk edilmeleri veya barındırılmaları hallerinde suça ait araç fiillerden hiçbirine başvurulmuş olmasa da faile birinci fıkrada belirtilen cezalar verilir.

(4) Bu suçlardan dolayı tüzel kişiler hakkında da güvenlik tedbirine hükmolunur.”

c. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 48’inci maddesinde insan ticareti mağduru ikamet izninin esasları, 49’uncu maddesinde insan ticareti mağduru ikamet izninin uzatılması ve iptaline ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. Kanun’a göre insan ticareti mağdurlarına üç yıla kadar ikamet izni verilebilmektedir. Kanun’un 55’inci maddesinde ise mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları ile tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurlarının sınır dışı edilemeyeceği hükme bağlanmıştır.

d. İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Mağdurların Korunması Hakkında Yönetmelik

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 121’inci maddesine ve Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi’ne dayanılarak hazırlanan İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Mağdurların Korunması Hakkında Yönetmelik, 17 Mart 2016 tarihli ve 29656 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik’in amacı ve kapsamı; 1’inci maddede “insan ticareti suçunun önlenmesi, insan ticaretiyle mücadele, insan hakları kapsamında Türk vatandaşı ve yabancı ayrımı gözetilmeksizin insan ticareti mağdurlarının korunması, yabancı mağdura ikamet izni verilmesi ve mağdurlara sunulacak destek hizmetlerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.” olarak düzenlenmiştir. Yönetmelik, Türk vatandaşı veya yabancı ayrımı olmaksızın insan ticaretine konu olmuş gerçek kişileri kapsamaktadır.

 

B. Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi

Avrupa Konseyi tarafından 16 Mayıs 2005 tarihinde Varşova’da imzalanan ve 2008 yılında yürürlüğe giren İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi’nin amacı; insan ticaretini, toplumsal cinsiyet eşitliğini güvence altına alarak önlemek ve mücadele etmek, insan ticareti mağdurlarının insan haklarını korumak, insan ticareti suçuyla mücadelede etkin soruşturma ve kovuşturmayı teminat altına almak, insan ticaretiyle mücadelede uluslararası iş birliğini teşvik olarak belirtilmiştir. Sözleşme ile taraf devletlere insan ticaretiyle mücadelede dört ana başlık altında yükümlülükler düzenlenmiştir:

 

• Önleme,
• Koruma,
• Soruşturma ve kovuşturma,
• İş birliği.

Türkiye, Sözleşme’yi 19 Mart 2009'da imzalamış olup, 30 Ocak 2016’da onaylamıştır.

 

C. Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Uzmanlar Grubu (GRETA)

Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi’nin 36. maddesi gereğince izleme mekanizması olarak İnsan Ticaretine Karşı Eylem Uzmanlar Grubu (GRETA) kurulmuştur. GRETA sözleşmenin taraflarca uygulanmasını takip etmektedir.

GRETA en az 10 en çok 15 üyeden oluşmaktadır. Üye dağılımında kadın erkek eşitliği, coğrafi denge ve farklı bilim dallarından bilirkişilere yer verme gibi kriterler uygulanmaktadır.

GRETA ulusal makamlar ve bunlar tarafından atanan temas noktalarıyla eş güdüm halinde ve gerektiği halde bağımsız ulusal uzmanların yardımıyla ülke ziyaretleri düzenleyebilmektedir. Ziyaret çerçevesinde taraf devletlerin insan ticaretiyle mücadele notasındaki normatif ve kurumsal çalışmalarına ilişkin tespit ve önerileri içeren rapor hazırlanmaktadır.

Bu çerçevede GERAT tarafından ülkemize ilk ziyaret 2018 yılında gerçekleştirilmiş olup ziyaretle ilgili rapor 2019 yılında yayımlanmıştır. Ziyaret kapsamında Kurumumuzla bir görüşme gerçekleştirilmiştir.

GRETA ülkemize ikinci ziyaretini 18-22 Eylül 2023 tarihlerinde gerçekleştirecektir. Ziyaret çerçevesinde Kurumumuz temsilcileri ile GRETA heyeti 22 Eylül 2023 tarihinde bir toplantı gerçekleştirecektir.

 

D. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun İnsan Ticaretiyle Mücadele Alanındaki Temel Görevi

1. Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi

Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesinin 29. maddesinin  (4) numaralı fıkrasında “Her bir taraf, kamu kurumlarının insan ticaretiyle mücadeledeki faaliyetlerini ve milli mevzuat hükümlerinin uygulanmasını denetlemek için Ulusal raportörler veya diğer mekanizmalar tayin etme hususunu değerlendirir.” hükmü yer almaktadır.

2. İnsan Ticaretiyle Mücadele Koordinasyon Kurulu

İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Mağdurların Korunması Hakkında Yönetmelik’in 5. maddesinde düzenlendiği üzere insan ticareti suçunu önleme ve bu suçla mücadeleye ilişkin politika ve stratejilerin oluşturulması konusunda çalışmalar yürütmek, eylem planı hazırlamak, kamu kurum ve kuruluşları, uluslararası kuruluşlar ile sivil toplum kuruluşları arasında koordinasyonu sağlamak amacıyla 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunun 117. maddesine istinaden İnsan Ticaretiyle Mücadele Koordinasyon Komisyonu oluşturulmuştur. 2021 yılında yapılan değişiklikle komisyon, İnsan Ticaretiyle Mücadele Koordinasyon Kurulu olarak yeniden yapılandırılmıştır.

Kurul, İçişleri Bakan Yardımcısının başkanlığında Yargıtay Başkanlığı veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı temsilcisi, Adalet, Aile ve Sosyal Hizmetler, Avrupa Birliği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik, Milli Eğitim, Kültür ve Turizm, Dışişleri, Sağlık, Ticaret Bakanlıkları ile Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü, Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Türkiye Barolar Birliğinin üst düzey temsilcileri ve Göç İdaresi Başkanlığı temsilcilerinden oluşmaktadır.

Kurul toplantılarına, ilgili diğer bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlarının merkez ve taşra birimlerinin temsilcileri ile konuyla ilgili akademisyenler, uzmanlar ve sivil toplum kuruluşları çağrılabilir. Uluslararası veya hükümetler arası kuruluş temsilcileri de gözlemci olarak davet edilebilmektedir.

Kurul, insan ticaretiyle mücadele ulusal koordinatörlük görevini de yerine getirmektedir ve başkanı ulusal koordinatördür. Kurul alt çalışma grupları oluşturmaya yetkilidir. Kurul, insan ticareti konusunda yıllık olarak durum analizi yapmak amacıyla uzman görevlendirebilir veya akademisyen görevlendirilmesini yetkili kurum ve kuruluşlardan talep edebilmektedir.

3. İnsan Ticaretiyle Mücadele Ulusal Raportörlük

Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi ve İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Mağdurların Korunması Hakkında Yönetmelik’in 5. maddesi uyarınca kurulan İnsan Ticaretiyle Mücadele Koordinasyon Komisyonunun 10.12.2020 tarihli toplantısında alınan 2020/1.2 karar gereği TİHEK insan ticaretiyle mücadele alanında yürütülen faaliyetleri incelemek ve raporlamak amacıyla Ulusal Raportörlük Kurumu olarak belirlenmiştir.

Bu kapsamda Kurumumuzca, İnsan Ticaretiyle Mücadele Ulusal Eylem Planının uygulanması dahil kamu kurum ve kuruluşlarının insan ticaretiyle mücadele faaliyetlerinin uygulanmasının izlenmesi ve değerlendirilmesi, konuya ilişkin mevzuatla ilgili eksikliklerin tespit edilmesi ve kapsamlı tavsiyelerin oluşturulmasının nesnel bir değerlendirmesini yapmak üzere raporlar hazırlamakla yetkilendirilmiştir.

Kurumumuz bünyesinde münhasıran insan ticareti alanında çalışmalar yapmak üzere “İnsan Ticaretiyle Mücadele Çalışma Grubu” oluşturulmuştur.

 

E. İnsan Ticaretiyle Mücadele Ulusal Raportörlük Çerçevesinde Yürütülen Faaliyetler

1. İnsan Ticaretiyle Mücadele Türkiye Ulusal Raporu

Kurumumuz bünyesinden İnsan Ticaretiyle Mücadele Çalışma Grubu oluşturulmuştur. Çalışma grubunca Ulusal Raportör Kurum Birinci İnsan Ticaretiyle Mücadele Raporu hazırlıkları kapsamında kamu kurum ve kuruluşları, uluslararası kuruluşların Türkiye temsilcilikleri ve sivil toplum kuruluşlarından bilgi ve belge talep edilmiştir. Uluslararası Kuruluşların Türkiye temsilcilikleriyle online ve fiziki görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Rapor hazırlanması kapsamında Ankara ve Kırıkkale’de bulunan insan ticareti mağdurları sığınmaevine ziyaret düzenlenmiştir. Rapor yayınlanmış olup ayrıca kitaplaştırılmıştır. (https://www.tihek.gov.tr/kategori/pages/insan-ticaretiyle-mucadele-turkiye-ulusal-raporu)

2. Ulusal Raportör Kurum Olarak Yürütülen ve Katılım Sağlanan Eğitim Faaliyetleri

Eğitim Türü	Eğitim Adı	Eğitim Alan Kişi Sayısı
Doğrudan İnsan Ticaretiyle Mücadeleye Yönelik Eğitimler	Kurum Uzman ve Uzman Yardımcılarına Yönelik İnsan Ticaretiyle Mücadele Eğitimi (2021)	70
	İnsan Ticaretiyle Mücadelede Mülakat Teknikleri Eğitimi (2021)	30
	İnsan Hakları Bağlamında Göçmen Hakları ve İnsan Ticareti Eğitimi (2022)	30
	İl ve İlçe İnsan Hakları Kurulu Üyelerine İnsan Ticaretiyle Mücadele Eğitimi (2023)	100
	İnsan Hakları ve Eşitlik Kampüsü Projesi Kapsamında Gerçekleştirilen Eğitimler (2023)	28
	Türkiye’nin Doğu, Güney ve Güneydoğu Sınırlarında Sınır Yönetimi Kapasitesinin Arttırılması Projesi Çerçevesinde Verilen Eğitimler (2023)	20
	Toplam	278
İnsan Ticaretiyle Mücadeleyle Bağlantılı İnsan Hakları Eğitimleri	Geri Gönderme Merkezi Müdürlerine İnsan Hakları Eğitimi (2021)	70
	Göç İdaresi Başkanlığında Gerçekleştirilen İnsan Hakları Eğitimi (2021)	30
	Kurum Personeline Yönelik İnsan Hakları ve Göç Eğitimleri (2022)	70
	İnsan Hakları Eğitim Programı (2022)	215
	Toplam	385
Genel Toplam		663

 

a. Doğrudan İnsan Ticaretiyle Mücadeleye Yönelik Eğitimler

i. Kurum Uzman ve Uzman Yardımcılarına Yönelik İnsan Ticaretiyle Mücadele Eğitimi (2021)

Ulusal Raportörlük görevinin ifası amacıyla Göç İdaresi Genel Başkanlığınca, Uluslararası Göç Örgütünün (IOM) katkılarıyla insan ticaretiyle mücadeleye ilişkin Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu personeline yönelik eğitim düzenlenmiştir. 26-27 Ocak ve 28-29 Ocak 2021 tarihlerinde iki grup halinde gerçekleştirilen eğitime insan hakları ve eşitlik uzmanları, uzman yardımcıları ve diğer kurum personelinden oluşan 70 kişinin katılımı sağlanmıştır.

ii. İnsan Ticaretiyle Mücadelede Mülakat Teknikleri Eğitimi (2021)

Göç İdaresi Başkanlığı ile Uluslararası Göç Örgütü iş birliğinde yürütülen Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evliliklerin Önlenmesi Projesi kapsamında 24-26 Eylül 2021 tarihinde İl Göç Uzman/Uzman Yardımcılarına, 27-28 Eylül 2021 tarihinde Psikolog, Sosyolog ve Sosyal Çalışmacılara yönelik İstanbul’da İnsan Ticaretiyle Mücadeleye Yönelik Mülakat Teknikleri Eğitimi gerçekleştirilmiştir. İnsan ticaretiyle mücadele alanında ulusal raportör kurum yetkisini haiz Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu adına insan ticaretiyle mücadele çalışma grubu da programa katılım sağlamıştır. Eğitim çerçevesinde Kurumumuzca “İnsan Hakları Bağlamında Mülteciliğin Sosyolojik Boyutu: Ötekilik, Kimlik ve Vatandaşlık” konulu bir sunum gerçekleştirilmiştir. Eğitime 30 kişi katılım sağlamıştır.

iii.  İnsan Hakları Bağlamında Göçmen Hakları ve İnsan Ticareti Eğitimi (2022)

18 Aralık Uluslararası Göçmenler Günü münasebetiyle, Üsküdar Üniversitesi İnsan Hakları Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu tarafından zoom üzerinden “İnsan Hakları Bağlamında Göçmen Hakları ve İnsan Ticareti” konulu bilgilendirme konferansı gerçekleştirilmiştir. Eğitime 30 kişi katılım sağlamıştır.

iv. İl ve İlçe İnsan Hakları Kurulu Üyelerine İnsan Ticaretiyle Mücadele Eğitimi (2023)

Kurumumuz İnsan Ticaretiyle Mücadele Ulusal Raportörlük Görevi Çerçevesinde 24 Temmuz 2023 tarihinde Dünya İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü vesilesiyle İl İnsan Hakları Kurulları Üyelerine “İnsan Ticaretiyle Mücadele” konulu çevrimiçi bir eğitim düzenlemiştir. Eğitime 100 üye katılım sağlamıştır.

v. İnsan Hakları ve Eşitlik Kampüsü Projesi Kapsamında Gerçekleştirilen Eğitimler (2023)

Kurumumuz tarafından, Temmuz 2023 tarihi itibariyle, üniversite öğrencilerine yönelik olarak İnsan Hakları ve Eşitlik Kampüsü Projesi kapsamında, “İnsan Hakları ve Eşitlik Hukuku Sertifika Programı” yürütülmekte olup söz konusu eğitim programında “Ulusal ve Uluslararası Hukuk Bağlamında İnsan Ticaretiyle Mücadele” başlıklı bir modül bulunmaktadır.

Söz konusu eğitim programı kapsamı 3 defa düzenlenmiş olup, bugüne kadar programa katılan öğrenci sayısı 28’dir. 

vi. Türkiye’nin Doğu, Güney ve Güneydoğu Sınırlarında Sınır Yönetimi Kapasitesinin Arttırılması Projesi Kapsamında Verilen Eğitimler (2023)

İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü ve Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü iş birliği ile yürütülen “Türkiye’nin Doğu, Güney ve Güneydoğu Sınırlarında Sınır Yönetimi Kapasitesinin Arttırılması Projesi” kapsamında 22-24 Ağustos 2023 tarihlerinde İzmir’de “Sınır Yönetimi Alanında Temel İnsan Hakları Üzerine Eğitim” gerçekleştirilmiştir. Eğitim kapsamında kolluk personeline “Türkiye’de İnsan Ticaretiyle Mücadele” ve “Sığınmacılar ve Düzensiz Göçmenlere Yönelik Geri İtme Eylemlerinin İnsan Hakları Perspektifinden Değerlendirilmesi” konularında sunumlar yapılmıştır. Eğitime 20 kişi katılım sağlamıştır.

b. İnsan Ticaretiyle Mücadeleyle Bağlantılı İnsan Hakları Eğitimleri

i. Geri Gönderme Merkezi Müdürlerine İnsan Hakları Eğitimi (2021)

Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütünün Göç İdaresi Başkanlığı iş birliğinde yürüttüğü “Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün Geri Gönderme Merkezleri Kapasitesini Uluslararası İnsan Hakları Standartları Çerçevesinde Güçlendirmesine Destek Projesi Faz-II” projesi kapsamında 7-9 Nisan 2021 tarihlerinde Ankara’da Geri Gönderme Merkezleri (GGM) Müdürlerine yönelik “İnsan Hakları Eğitimi” gerçekleştirilmiştir.

Programa Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Ulusal Önleme Mekanizmasında görev yapan İnsan Hakları ve Eşitlik Uzman Yardımcıları da katılım sağlamıştır.

Program kapsamında Ulusal Önleme Mekanizması ve bu kapsamda Geri Gönderme Merkezlerinin İzlenmesi konularında sunum yapılmıştır. Eğitime 30 kişi katılım sağlamıştır.

ii. Göç İdaresi Başkanlığında Gerçekleştirilen İnsan Hakları Eğitimi (2021)

Göç İdaresi Başkanlığında görev yapan Göç Uzman Yardımcılarına, Uzman Yardımcısı Yetiştirme Programı kapsamında İnsan Hakları ve Eşitlik Uzmanları tarafından 21 Nisan 2021 tarihinde insan hakları ve ulusal önleme mekanizması eğitimi verilmiştir. Eğitime pandemi önlemleri çerçevesinde 20 uzman yardımcısı katılmıştır.

“İnsan Hakları Alanındaki Çalışmalar ve Uygulamalar” konulu eğitim kapsamında insan hakları kavramının kadim medeniyetlerdeki yeri ve tarihsel gelişimi, hak arama mekanizmaları, ayrımcılık yasağı ve Kurumumuz kararları ele alınmıştır. “Ulusal Önleme Mekanizması” konulu eğitim kapsamında da ulusal önleme mekanizmasının tarihsel gelişimi, ilkeleri, ülkemizdeki durumu ve Kurumumuzun bu kapsamda gerçekleştirdiği ziyaretlere ilişkin bilgi verilmiştir.

iii. Kurum Personeline Yönelik İnsan Hakları ve Göç Eğitimleri (2022)

Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisince Kurum personelimize yönelik olarak 23-24 Haziran 2022 ve 18-19 Ağustos 2022 tarihlerinde Ankara’da “İnsan Hakları ve Göç Eğitimi” gerçekleştirilmiştir. Eğitime 70 personel katılım sağlamıştır.

Eğitim kapsamında; Göçmenlere Yönelik Ulusal ve Uluslararası Hukuki Çerçeve; İşkence, Aşağılayıcı ya da İnsanlık Dışı Muamele veya Ceza Yasağı; Geri Göndermeme İlkesi (Geri İtme); Özgürlük ve Güvenlik Hakkı; İdari Gözetim/Tutulma Koşulları; 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunun Uygulanmasında Sınırdışı ve İdari Gözetim; Göç Bağlamında Özel Hayat ve Aile Hayatının Korunması konularında sunumlar gerçekleştirilmiştir.

iv. İnsan Hakları Eğitim Programı (2022)

Maltepe Üniversitesi İnsan Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi iş birliğinde, kolluk kuvvetlerine ve geri gönderme merkezine insan hakları eğitimi verilmiştir. 16-18 Mayıs 2022 tarihinde ise kolluk kuvvetlerinin eğitim programı başlatılmıştır. Bu kapsamda, Türkiye’nin çeşitli illerinde Jandarma İl Komutanlıklarından 109 kişi, Emniyet Genel Müdürlüğünden 90 kişi ve Sahil Güvenlik Komutanlığından 11 kişi, geri gönderme merkezlerinden 5 uzman olmak üzere toplam 215 personel eğitim programına katılım sağlamıştır.

 

3. İnsan Ticaretiyle Mücadele Alanında Kurumca Yürütülen veya Katılım Sağlanan Sempozyum, Panel vb. Etkinlikler

a. TİHEK Başkanı Prof. Dr. Muharrem Kılıç’ın İnsan Ticaretiyle Mücadele Zirvesi’ne Katılımı (2021)

TİHEK Başkanı Prof. Dr. Muharrem Kılıç ile Kurul Üyesi Dilek Ertürk, Türkiye’deki Göçmenlerin ve İnsan Ticareti Mağdurlarının İnsan Hakları Açısından Korunmasının Güçlendirilmesi Projesi kapsamında 29 ve 30 Temmuz 2021 tarihlerinde Ankara’da düzenlenen İnsan Ticaretiyle Mücadele Zirvesi’ne katılmıştır. Ulusal raportörlük yetkisi çerçevesinde Başkanımız tarafından geniş kapsamlı bir açış konuşması gerçekleştirilmiştir.

b. Vatandaşlık ve İnsan Hakları Bağlamında Göç Çalıştayı (2022)

Polis Akademisi Başkanlığınca 16 Haziran 2022 tarihinde düzenlenen Vatandaşlık ve İnsan Hakları Bağlamında Göç Çalıştayına katılım sağlanmıştır. Çalıştayın “İnsan Ticareti ve Göçmen Kaçakçılığı” oturumunda Kurumumuz tarafından “İnsan Hakları ve Göç Bağlamında İnsan Ticaretiyle Mücadelede Ulusal Raportörlük Müessesesi” konusunda sunum gerçekleştirilmiştir.

c. Türkiye İnsan Ticaretiyle Mücadele Zirvesi (2022)

Kurumumuz, Göç İdaresi Başkanlığı ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği iş birliği ile 30 Temmuz Dünya İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü vesilesiyle 28 Temmuz 2022 tarihinde Ankara’da “Türkiye İnsan Ticaretiyle Mücadele Zirvesi” düzenlenmiştir.

Zirve katılımcıları arasında; Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Göç İdaresi Başkanlığı, Bakanlıklar, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Yargıtay, Türkiye Barolar Birliği ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nden uzman ve görevliler ile uluslararası kuruluşlar ve sivil toplum kuruluşlarından temsilciler yer almıştır.

Kamu kurum ve kuruluşları, hakim ve savcılar, akademisyenler, uygulayıcılar, uluslararası kuruluşlar ve bu alanda çalışan sivil toplum kuruluşlarından uzmanların bir araya geldiği Zirve’de, insan ticaretiyle mücadelede önleme ve kovuşturma mekanizmalarının güçlendirilmesi, mağdurların haklarının korunmasının iyileştirilmesi ve alandaki ortaklıkların desteklenmesine yönelik öneriler konuşulmuştur.

d. Türkiye İnsan Ticaretiyle Mücadele Zirvesi Kitabı

Kurumumuz, Göç İdaresi Başkanlığı ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği iş birliği ile 30 Temmuz Dünya İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü vesilesiyle 28 Temmuz 2022 tarihinde Ankara’da “Türkiye İnsan Ticaretiyle Mücadele Zirvesi” Kurumumuz tarafından kitaplaştırılmıştır.

e. Avrupa Birliği/Avrupa Konseyi “Batı Balkanlar ve Türkiye’ye Yönelik Yatay Destek – Faz II” Bölgesel Kapanış Konferansı (2022)

Avrupa Birliği/Avrupa Konseyi “Batı Balkanlar ve Türkiye’ye Yönelik Yatay Destek – Faz II” Bölgesel Kapanış Konferansı 27-28 Eylül 2022 tarihlerinde Karadağ’da gerçekleştirilmiştir. Konferans kapsamında Kurumumuz insan ticaretiyle mücadele ulusal raportörlük görevi çerçevesinde yürütülen faaliyetler ve göç alanında gerçekleştirilen çalışmalar hakkında sunum gerçekleştirilmiştir.

f. Türkiye’deki Göçmenler ve İnsan Ticareti Mağdurlarının İnsan Hakları Açısından Korunmasının Güçlendirilmesi Avrupa Birliği - Avrupa Konseyi Ortak Projesi Kapanış Konferansı (2022)

“Batı Balkanlar ve Türkiye’ye yönelik Yatay Destek (2019-2022)” programı kapsamında gerçekleştirilen “Türkiye’deki Göçmenler ve İnsan Ticareti Mağdurlarının İnsan Hakları Açısından Korunmasının Güçlendirilmesi Avrupa Birliği -  Avrupa Konseyi Ortak Projesi Kapanış Konferansı” 8 Aralık 2022 tarihinde Ankara’da gerçekleştirilmiştir.

Uluslararası kuruluşlar, kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ve akademisyenlerin iştirak ettiği Konferansa Kurumumuz temsilcileri de katılım sağlamıştır.

Kurumumuz tarafından “Düzensiz Göçle Mücadelede İdari Gözetime Alternatifler Konulu Panel” kapsamında “İnsan Hakları ve TİHEK’in Görev ve Yetkileri Bağlamında İdari Gözetime Alternatif Tedbirler”; “Proje Faydalanıcılarının Görüşleri-Göç Bileşeni & İnsan Ticareti Bileşeni” konulu panel kapsamında "Proje Faydalanıcısı Olarak TİHEK’in Görüş ve Kazanımları" konulu bir sunum gerçekleştirilmiştir.

g. İnsan Ticaretiyle Mücadele 2023 Yılı Zirvesi

Göç İdaresi Başkanlığı ve Uluslararası Göç Örgütü iş birliği ile 30 Temmuz Dünya İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü etkinlikleri çerçevesinde 2 Ağustos 2023 tarihinde Ankara’da İnsan Ticaretiyle Mücadele Zirvesi gerçekleştirilmiştir. Zirveye insan ticaretiyle mücadele alanında faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşları, uluslararası kuruluşlar ve sivil toplum  kuruluşları katılım sağlamıştır.
Zirve kapsamında, Kurumumuz tarafından hazırlanan ve bu alanda bir ilk olma özelliğini taşıyan İnsan ticaretiyle Mücadele Türkiye Ulusal Raporuna ilişkin bir sunum gerçekleştirmiştir. Sunumda Ulusal Raporda yer alan tespit ve öneriler, Kurumumuzca insan ticaretiyle mücadele alanında gerçekleştirilen etkinlikler, yapılan sığınmaevi ziyaretleri ve iş birliği toplantılarına ilişkin bilgilere yer verilmiştir.

h. Türkiye’nin Doğu, Güney ve Güneydoğu Sınırlarında Sınır Yönetimi Kapasitesinin Arttırılması Projesi Çerçevesinde Verilen Eğitimler (2023)

İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü ve Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü iş birliği ile yürütülen “Türkiye’nin Doğu, Güney ve Güneydoğu Sınırlarında Sınır Yönetimi Kapasitesinin Arttırılması Projesi” kapsamında 22-24 Ağustos 2023 tarihlerinde İzmir’de “Sınır Yönetimi Alanında Temel İnsan Hakları Üzerine Eğitim” gerçekleştirilmiştir. Eğitim kapsamında kolluk personeline “Türkiye’de İnsan Ticaretiyle Mücadele” ve “Sığınmacılar ve Düzensiz Göçmenlere Yönelik Geri İtme Eylemlerinin İnsan Hakları Perspektifinden Değerlendirilmesi” konularında sunumlar yapılmıştır. Eğitime 20 kişi katılım sağlamıştır.

 

4. Paydaşlarla Toplantılar

a. Göç İdaresi Genel Müdürlüğüyle Teknik Toplantı (2021)

İnsan Ticaretiyle Mücadele Ulusal Raportör Kurumu olan Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu heyeti ile Koordinatör Kurum olan Göç İdaresi Genel Müdürlüğü heyeti arasında 22.08.2021 tarihinde teknik düzeyde toplantı gerçekleştirilmiştir. Toplantıda Kurumumuzca periyodik olarak hazırlanacak İnsan Ticaretiyle Mücadele Ulusal Bağımsız Kurum Raporu ile ilgili esaslar görüşülmüştür.

b. Göç İdaresi Genel Müdürlüğünden Kurumumuza Ziyaret (2021)

Göç İdaresi Genel Müdürlüğü İnsan Ticareti Mağdurlarını Koruma Daire Başkanı Osman Koramaz başkanlığındaki heyet, Başkanımız Prof. Dr. Muharrem Kılıç’ı ziyaret etmiştir. Ziyarette insan ticaretiyle mücadeleye ilişkin iş birliği hususları ele alınmıştır.

c. Avrupa Konseyi İnsan Ticaretiyle Mücadele Uzmanlar Grubu Yuvarlak Masa Toplantısı

Avrupa Konseyi İnsan Ticaretiyle Mücadele Uzmanlar Grubunca (GRETA) kamu kurumları, STK’lar ve uluslararası kuruluşların temsilcileriyle 07.10.2021 tarihinde gerçekleştirilen yuvarlak masa toplantısına katılım sağlanmıştır.

d. Uluslararası Göç Politikaları Geliştirme Merkezi Temsilcileri İle Görüşme (2021)

İnsan ticaretiyle mücadele ulusal raportör kurum görev ve yetkisi kapsamında yürütülen Birinci İnsan Ticareti Raporu hazırlıkları çerçevesinde Kurumumuz İnsan Ticaretiyle Mücadele Çalışma Grubu üyelerince 24.11.2021 tarihinde Uluslararası Göç Politikaları Geliştirme Merkezi temsilcileri ile bir görüşme gerçekleştirilmiştir.

e. Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Temsilcileri ile Toplantı (2021)

İnsan ticaretiyle mücadele ulusal raportör kurum görev ve yetkisi kapsamında yürütülen Birinci İnsan Ticareti Raporu hazırlıkları çerçevesinde Kurumumuz İnsan Ticaretiyle Mücadele Çalışma Grubu üyelerince 03.12.2021 tarihinde Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü (IOM) temsilcileri ile bir görüşme gerçekleştirilmiştir.

f. İnsan Ticaretiyle Mücadele Koordinasyon Kurulu Toplantısı (2021)

29 Ekim 2021 tarihli ve 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile İnsan Ticaretiyle Mücadele Koordinasyon Komisyonunun yerine oluşturulan İnsan Ticaretiyle Mücadele Koordinasyon Kurulu İçişleri Bakan Yardımcısı Sayın İsmail ÇATAKLI Başkanlığında ilgili kurum ve kuruluşların katılımıyla 10.12.2021 tarihinde yıllık toplantısını gerçekleştirmiştir. İnsan ticaretiyle mücadele ulusal raportör kurum yetkisini haiz Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kurula katılım sağlamıştır. Ulusal Raportör Kurum görev ve yetkisi çerçevesinde Kurumumuzca yapılan faaliyetler ve hazırlanmakta olan Birinci İnsan Ticaretiyle Mücadele Raporuna ilişkin Kurula bilgilendirme yapılmıştır.

g. CARE International Türkiye Temsilciliği’nden Kurumumuza Ziyaret (2022)

CARE Türkiye Temsilciliği Ülke Direktörü Sherine Ibrahim ve Kurumsal İlişkiler ve Dış İlişkiler Direktörü Esat Akgül 27.07.2022 tarihinde Kurumumuza ziyaret gerçekleştirmiştir.

Toplantıda, Kurumumuz ile CARE International arasında gerçekleştirilebilecek iş birliği olanakları ele alınmıştır.

h. ABD Büyükelçiliği ile Toplantı (2023)

Kurumumuz heyeti ile ABD Büyükelçiliği heyeti arasında 7 Şubat 2023 tarihinde bir görüşme gerçekleştirilmiştir. Görüşmede Türkiye’nin insan ticaretiyle mücadelesi, Kurumumuz tarafından insan ticaretiyle mücadele ulusal raportörlük görev ve yetkisi çerçevesinde yaptığımız faaliyetler, her yıl yayınlanan ABD İnsan Ticareti Raporu ve insan ticaretiyle mücadeleye ilişkin iş birliği hususları görüşülmüştür.

ı. Avrupa Konseyi İnsan Ticaretiyle Mücadele Ulusal Koordinatör ve Raportörler Toplantısı

İnsan Ticaretiyle Mücadele Ulusal Raportör Kurum görev ve yetkisini haiz Kurumumuz, Avrupa Konseyi genel merkezinde ve çevrimiçi olarak 6-7 Haziran 2023 tarihlerinde gerçekleştirilen Ulusal İnsan Ticareti ile Mücadele Koordinatörleri ve Raportörleri toplantısına çevrimiçi katılım sağlamıştır.

i. Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü İle Toplantı (2023)

Kurumumuz ile Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü temsilcileri, 12 Temmuz 2023 tarihinde Kurumumuzda bir toplantı gerçekleştirmiştir. Toplantı kapsamında, ülkemizde insan ticaretiyle mücadelede konusunda yapılan kurumsal ve normatif çalışmalar, Kurumumuzun İnsan Ticareti Ulusal Raportörlük görevi çerçevesinde gerçekleştirdiği faaliyetler ele alınarak iş birliği yapılabilecek alanlar istişare edilmiştir.

 

5. İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Göç Alanında Katılım Sağlanan Ziyaretler

1. 23 Haziran 2020 tarihinde Kırıkkale Valiliği, İl Göç İdaresi Müdürlüğü, İnsan Ticareti Mağdurları Kadın Sığınma Evi, Geri Gönderme Merkezine ziyaret gerçekleştirilmiştir.
2. 30 Aralık 2021 tarihinde Ankara ve Kırıkkale’de bulunan insan ticareti mağdurları sığınmaevlerine ziyaret gerçekleştirilmiştir.
3. 25 Ağustos 2022 tarihinde “Türkiye’deki Göçmenler ve İnsan Ticareti Mağdurlarının İnsan Hakları Açısından Korunmasının Güçlendirilmesi Projesi” çerçevesinde Avrupa Konseyi bünyesinde oluşturulan bir heyet ile Aydın Geri Gönderme Merkezine Ortak Ziyaret  gerçekleştirilmiştir.
4. 28 Temmuz 2023 tarihinde Dünya İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü vesilesiyle Kurumumuz heyetince Ankara Sığınmaevine ziyaret gerçekleştirilmiştir.

 

 

6. Kurumumuzca İnsan Ticaretiyle Mücadeleye Yönelik Hazırlanan Basın Açıklamaları

1. 2020 Dünya İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü Basın Açıklaması
2. 2021 Dünya İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü Basın Açıklaması

3.  2022 Dünya İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü Basın Açıklaması

4.  2022 Dünya Köleliğin Kaldırılması Günü Basın Açıklaması

4.  2023 Dünya İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü Basın Açıklaması

 

7. İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Göç Alanında Katılım Sağlanan Etkinlik vb. Faaliyetler

1. “Türkiye'deki Göçmenlerin ve İnsan Ticareti Mağdurlarının İnsan Hakları Açısından Korunmasının Güçlendirilmesi Projesi” 3. Yönlendirme Komitesi toplantısına katılım sağlanmıştır.
2. Batı Balkanlar ve Türkiye'ye Yönelik Yatay Destek II, ikinci yararlanıcı yürütme kurulu ikinci toplantısına katılım sağlanmıştır.
3. “Düzensiz Göçmenlerin Yönetimi, Kabulü ve Barınması Konusunda Göç İdaresi Başkanlığının Desteklenmesi” ile “Geri Gönderme Merkezlerinin Kapasitelerinin Desteklenmesi ve İdari Gözetime Alternatif Tedbirlerin Geliştirilmesi” projeleri açılış konferansına katılım sağlanmıştır.
4. 2020 ve 2021 yılı İnsan Ticaretiyle Mücadele Koordinasyon Kurulu Toplantısına katılım sağlanmıştır.
5. Türkiye-AB Katlım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) İçişleri Alt-Sektörü 2013 programında yer alan “Türkiye’nin Göç Yönetimi Çalışmalarının Desteklenmesi Projesi” kapanış toplantısına katılım sağlanmıştır.
6. Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi’nin ortak girişimi “Batı Balkanlar ve Türkiye’ye Yönelik Yatay Destek” programı çerçevesinde yürütülen “Türkiye’de Göç Bağlamında İnsan Haklarının Korunmasının Güçlendirilmesi Projesi”nin Ankara’da yapılan 1. Yürütme Kurulu Toplantısına katılım sağlanmıştır.
7. Türkiye’de İnsan Ticaretiyle Mücadeleye AB Desteği Projesi” kapsamında 20-21 Haziran ve 2 Ağustos 2023 tarihlerinde gerçekleştirilen İnsan Ticaretiyle Mücadele Eylem Planı Hazırlık Çalıştaylarına katılım sağlanmıştır.