Türk Anayasa Mahkemesinin Temel Haklar Alanındaki Kararlarının Etkili Şekilde Uygulanmasını Desteklenmesi Avrupa Birliği-Avrupa Konseyi Ortak Projesi kapsamında Kurumumuz, Avrupa Konseyi ve Anayasa Mahkemesi iş birliğinde, kamu kurum ve kuruluşları temsilcileri, baro mensupları, akademisyenler ve öğrencilerin katılımlarıyla Kurumumuz tarafından 6-7 Şubat 2024 tarihlerinde Ankara’da “Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Çalıştayı” gerçekleştirilmiştir.
Çalıştay, Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi Başkan Yardımcısı Pınar BAŞPINAR, Başkanımız Prof. Dr. Muharrem KILIÇ, Anayasa Mahkemesi Üyesi Kenan Yaşar ve TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkan Vekili Tuba VURAL ÇOKAL’ın açış konuşmalarıyla başlamıştır.
Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi Başkan Yardımcısı Pınar BAŞPINAR konuşmasında; kadına yönelik şiddetin günümüzün temel mücadele alanlarından biri olarak karşımıza çıktığını ve başta yaşam hakkı, işkence ve kötü muamele yasağı olmak üzere güvenlik ve özgürlük hakkı, saygınlık, fiziksel ve ruhsal sağlık gibi temel hakların ihlal edilmesine veya pratikte olanaksız hale gelmesine yol açtığını belirtmiş, kadına yönelik şiddetin hem ulusal hem de uluslararası metinlerde düzenlenmiş olan hukuki ve kamusal niteliğe sahip bir mesele olduğunu ve bu sebeple konuya doğrudan veya dolaylı olarak referans veren pek çok düzenlemenin bulunduğunu ifade etmiştir.
Prof. Dr. Muharrem KILIÇ konuşmasında; kadına yönelik şiddetin yalnızca ulusal değil küresel ölçekte bir sorun olduğunu ve bu sorunun savaşlar, siyasi krizler gibi farklı çevresel faktörler sebebiyle daha da derinleştiğini belirtmiş ve Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre Gazze’de 24 binden fazla kişinin öldürüldüğüne ve bunların %70’ini kadın ve kız çocuklarının oluşturduğuna dikkat çekmiştir. Öte yandan; bir ayrımcılık biçimi olmasının yanında günümüzde pandemi halini almış bir insan hakları sorunu olan kadına yönelik şiddetin önlenmesinin ve kadın haklarının bütün boyutlarıyla korunarak etkin politikalar geliştirilmesinin icap ettiğinin altını çizmiştir. Bu noktada Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu olarak cinsiyet temelinde yapılan başvurularda verilen icrai kararların yanı sıra farkındalık artırıcı faaliyetler gerçekleştirildiğini ve ulusal önleme mekanizması çerçevesinde özgürlüğünden mahrum bırakılan veya koruma altında bulunan kadınların tutulduğu yerlere haberli ve habersiz ziyaretler düzenlenerek şiddet ve kötü muamelenin engellenmesi noktasında önleyici faaliyetlerde bulunulduğunu vurgulamıştır.
Anayasa Mahkemesi Üyesi Kenan YAŞAR konuşmasında; şiddetin sosyoloji, kültür, ekonomi, siyaset, din, psikoloji gibi birçok karmaşık nedenden beslenen çok boyutlu yapıya sahip bir olgu olduğunu ve insanlık tarihinin en önemli sorunlarından biri olarak bugün modern toplumda da karşı karşıya kaldığımız bir mesele halini aldığını ifade etmiş, kadına yönelik şiddetin sadece bireyin değil tüm toplumun sorumluluğu olduğunu ve kadına karşı şiddetle mücadelede ilk adımın farkındalığın artırılmasından geçtiğinin altını çizmiştir.
TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkan Vekili Tuba VURAL ÇOKAL konuşmasında; şiddetin yaygın biçimlerinden olan kadına yönelik şiddetin bir insanlık suçu olarak bütün ülkelerin çözmesi gereken evrensel bir sorun olduğunu, BM verilerine göre küresel olarak neredeyse her üç kadından birinin hayatları boyunca en az bir kez şiddete maruz kaldığını ancak bu durumun bir kader olmadığını, kadınların şiddet görmediği daha adil bir dünyanın mümkün olduğunu ifade etmiştir. Bu noktada bütün ülkelerin ortak tavır alarak üstüne düşeni yapmasının son derece önemli olduğunu ve bu alanda verilen her mücadelenin, alınan her mesafenin, insanlığın huzuru adına bir başarı olduğunu vurgulamıştır.
Açış konuşmalarının devamında, birinci oturumda Atılım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Esra Gül DARDAĞAN KİBAR’ın, ikinci oturumda Anayasa Mahkemesi Raportörü Ayşe Didem ÖZDEMİR AKCA’nın, üçüncü oturumda ise Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurulu Üyesi Av. Zennure BER’in oturum başkanlığını üstlendiği Çalıştay, üç oturum halinde gerçekleştirilmiştir.
“İnsan Hakları İhlali Olarak Kadına Yönelik Şiddet” başlıklı birinci oturumda Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde görevli Prof. Dr. Gülriz UYGUR tarafından “Kadınların İnsan Hakları İhlali Olarak Kadına Yönelik Şiddet”; Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesinde görevli Doç. Dr. Gamze TURAN BAŞARA tarafından “Şiddetle Mücadelede Kadınların Adalete Erişim Hakkının Güvence Altına Alınması”; Kadın ve Demokrasi Derneği Manisa Kurucu İl Temsilcisi/Manisa İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkan Yardımcısı Uzman Dr. Ümit ATMAN tarafından ise “Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Kadın Ruh Sağlığına Etkileri” başlıklı sunumlar yapılmıştır.
“Kadına Yönelik. Şiddetle Mücadelede Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri” başlıklı ikinci oturumda Anayasa Mahkemesi Raportörü Gökalp İZMİR tarafından “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Parlamenter Denetim”; Anayasa Mahkemesi Raportörü Kübra KAYA tarafından “Anayasa Mahkemesi Kararları Kapsamında Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele”; Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğünde görevli Uzman Hatice KARAKUŞ tarafından “Kadının Statüsü Genel Müdürlüğünün Kadına Yönelik Şiddetle Mücadeleye İlişkin Çalışmaları” başlıklı sunumlar gerçekleştirilmiştir.
Çalıştay’ın ikinci gününde ise “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Bütüncül Yaklaşım” başlıklı üçüncü oturumda Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde görevli Prof. Dr. Güneş OKUYUCU ERGÜN tarafından “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Devletin Pozitif Yükümlülükleri ve Cezasızlık Algısı”; Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde görevli Doç. Dr. Nadire ÖZDEMİR ve UN Women’de görevli Av. Betül BODUR tarafından “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Bütünsellik: Mevzuat ve Politika Belgeleri”; Samsun Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde görevli Dr.Öğr. Üyesi Burcu DEĞİRMENCİOĞLU tarafından “Anayasa Mahkemesi İçtihatları Işığında 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un Değerlendirilmesi ve İnsan Hakları Bağlamında Birtakım Öneriler” başlıklı sunumlar gerçekleştirilmiş ve Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde görevli Doç. Dr. Nadire ÖZDEMİR moderatörlüğünde atölye çalışmaları yapılmıştır.
