Doğal afetler, Birleşmiş Milletler tarafından “etkilenen topluluğun yerel tepki kapasitesinin baş edemeyeceği ve bir bölgenin ekonomik kalkınmasını etkileyen doğal risklerin neden olduğu olaylar zincirinin sonuçları” olarak tanımlanmaktadır. Afet sonrası ortaya çıkan koşullar kadınlar, çocuklar, yaşlılar ve engelliler gibi kırılgan gruplar başta olmak üzere afetten etkilenen kişilerin insan hakları ihlallerine maruz kalabileceği koşulları beraberinde getirmekte ve eşitsizlikleri derinleştirmektedir. Yardıma eşit olmayan erişim, zorla yerinden edilme, cinsiyet temelli şiddet, gönülsüz yeniden yerleşim ve mülkiyetin yeniden tesisi sorunları doğal afetlerin sonuçlarından etkilenen bireylerin sıklıkla karşılaştıkları sorunlar arasında yer almaktadır.^[1]

Doğal afetlerin toplumlar üzerinde yıkıcı etkileri bulunmaktadır. Afet sonrası oluşan acil durumlar, ekonomik ve insani krizlere yol açmaktadır. Aynı zamanda bu türden durumlar temel haklara erişimi kısıtlayabilmekte ve insan hakları ihlallerinin daha da derinleşmesine sebebiyet vererek uzun vadeli toplumsal travmaların oluşmasına neden olmaktadır.

Doğal afetlerin meydana getirebileceği ağır kayıplar, ekonomik zarar ve yapısal hasarlar, Türkiye’nin doğal afet konusunda edindiği deneyimi göz önüne alarak depreme yönelik sosyal, ekonomik ve yapısal anlamda toplumdaki her grubun yaşam alanlarını tasarlayacak işlevsel politikalar üretilmesi ve gerekli tedbirlerin alınması gibi zarar azaltıcı uygulamaların hayata geçirmesini gerekli kılmaktadır. Bu kapsamda doğal afet durumlarında insan hakları temelli yaklaşım, afet dönemlerinde ihlali gündeme gelebilecek hak ve özgürlükler, doğal afetler bağlamında Anayasa Mahkemesi içtihatları ve doğal afetlerin kırılgan grupların adalete erişimi üzerindeki etkilerinin ele alınmasının faydalı olacağı değerlendirilmektedir.

Bu çerçevede, başta kırılgan grupların olmak üzere her bireyin insan haklarının afet dönemlerinde daha etkili bir biçimde korunmasının sağlanması amacıyla Türk Anayasa Mahkemesinin Temel Haklar Alanındaki Kararlarının Etkili Şekilde Uygulanmasının Desteklenmesi Avrupa Birliği - Avrupa Konseyi Ortak Projesi kapsamında, Kurumumuz, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa Konseyi iş birliğinde 6 Şubat 2025 tarihinde “Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Doğal Afet Dönemlerinde İnsan Hakları Çalıştayı” gerçekleştirecektir.

Çalıştay programını görüntülemek için tıklayınız.