Savaşlar, iç çatışmalar, siyasi anlaşmazlıklar gibi politik ve yaşamsal riskler nedeniyle dünya üzerinde pek çok kişi ülkesini terk etmek durumunda kalmaktadır. Dezavantajlı grup niteliğine sahip bu kişiler başta komşu ülkeler olmak üzere güvenli liman olarak diğer ülkelere sığınmaktadırlar.

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 1948 yılında kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 14. maddesine göre “Herkes zulüm karşısında başka memleketlerden mülteci olarak kabulü talep etmek ve memleketler tarafından mülteci muamelesi görmek hakkını haizdir.”  Yanı sıra BM, mültecilerin hukuki statülerini belirlemek ve haklarını güvence altına almak amacıyla 1951 tarihinde Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme’yi kabul etmiştir.

Mültecilerin ve sığınmacıların insanlık ailesinin bir ferdi olarak durumlarına dikkat çekmek ve bu konuda farkındalık oluşturmak, sorunlarını tespit etmek ve çözüm önerileri sunmak, uluslararası kuruluşlara ve devletlere bu kapsamdaki yükümlülüklerini hatırlatmak amacıyla BM Genel Kurulu tarafından 4 Aralık 2000 tarihinde, her yıl 20 Haziran’ın “Dünya Mülteciler Günü” olarak kutlanmasına karar verilmiştir. Dünya Mülteciler Günü’nün 2023 teması ise “evden uzakta umut” olarak belirlenmiştir.

BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin “Zorla Yerinden Edilmede Küresel Eğilimler” adlı 2022 Raporu’na göre, 2022 yılı sonu itibari ile dünyada 108,4 milyon kişi yerinden edilmiştir. Bu sayının 35,3 milyonluk kısmını mülteciler oluştururken, 62,5 milyonluk kısmını ise ülke içinde yerlerinden edilen kişiler oluşturmaktadır. Rapora göre Rusya-Ukrayna savaşı, Afganistan’da yaşanan iç çatışmalar, Suriye’de yaşanan iç savaş ve Sudan’daki çatışmalar gibi gelişmeler zorla yerinden edilmeyi ve mülteci sayısını, daha önce görülmemiş bir düzeye çıkarmıştır. BM verilerine göre her bir dakikada 20 kişi, savaşlar nedeniyle evini terk etmek zorunda kalmaktadır. Dünya nüfusunun önemli bir kısmının savaş, çatışma veya zulüm sonucu yerlerini terk etmek zorunda bırakıldığı, uluslararası kuruluşların ve devletlerin bu krizi önlemede yetersiz ve kısmen kayıtsız kalması mülteci sorununu derinleştirerek önemini arttırmaktadır.

Türkiye, jeopolitik durumu ve stratejik önemi nedeniyle özellikle son 10 yılda başta Suriye, Irak ve Afganistan’da yaşanan savaş ve iç çatışmalar nedeniyle ülkesini terk etmek zorunda kalanların güvenli liman olarak sığındığı bir ülke konumundadır. Tarihin her döneminde kendisine sığınan kişilere kucak açarak bu yönüyle dünya kamuoyuna örnek davranış sergileyen Türkiye, dünyada hala en fazla sığınmacıya ev sahipliği yapan ülke olmaya devam etmektedir. 

Ulusal ve uluslararası düzeyde sığınmacılara yönelik ötekileştirici, dışlayıcı söylemin önlenmesi ve sığınmacıların temel hak ve özgürlüklerinin korunması, insan haklarını koruma yükümlülüğünün bir parçasını teşkil etmektedir. Ancak, Türkiye’nin bölgede sığınmacıların insan haklarını korumak için gösterdiği özen ve yoğun çabalara rağmen, zaman zaman Ege Denizi’nde bot batırma, sığınmacıları ve düzensiz göçmenleri açık denizlerde kaderiyle baş başa bırakma, şiddet ve işkence uygulama gibi hadiseler yaşandığı görülmektedir. Bu çerçevede tüm Devletler, kabul ettikleri uluslararası sözleşmeler gereği sahip oldukları yükümlülükleri yerine getirmek ve insan onurunu korumakla mükelleftirler.

Temel misyonu insan onurunu temel alarak kişilerin eşit muamele görme hakkının güvence altına alınması, hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden yararlanmada ayrımcılığın önlenmesi olan Kurumumuz, insanların yurdunu terk etmek zorunda bırakılmadığı, mülteciler, sığınmacılar ve düzensiz göçmenler dâhil herkesin yalnızca insan olması sonucu sahip olduğu haklarının korunduğu ve ayrımcılığa maruz kalmadığı bir dünya temennisiyle, 20 Haziran Dünya Mülteciler Günü’nü kutlamaktadır.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.