İnsan Ticaretiyle Mücadele Ulusal Raportörlük
I. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun insan ticaretiyle mücadele alanındaki temel görevi nedir?
Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesinin 29 uncu maddesinin (4) numaralı fıkrasında “Her bir taraf, kamu kurumlarının insan ticaretiyle mücadeledeki faaliyetlerini ve milli mevzuat hükümlerinin uygulanmasını denetlemek için Ulusal raportörler veya diğer mekanizmalar tayin etme hususunu değerlendirir.” hükmü yer almaktadır.
30/1/2016 tarihli ve 6667 sayılı Kanunla uygun bulunan Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi ve 17/03/2016 tarih ve 29656 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Mağdurların Korunması Hakkında Yönetmeliğin 5. Maddesi uyarınca kurulan İnsan Ticaretiyle Mücadele Koordinasyon Komisyonunun 10.12.2020 tarihli toplantısında alınan 2020/1.2 karar gereği Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu insan ticaretiyle mücadele alanında yürütülen faaliyetleri incelemek ve raporlamak amacıyla Ulusal Raportörlük Kurumu olarak belirlenmiştir.
Bu kapsamda Kurumumuzca, İnsan Ticaretiyle Mücadele Ulusal Eylem Planının uygulanması dahil kamu kurum ve kuruluşlarının insan ticaretiyle mücadele faaliyetlerinin uygulanmasının izlenmesi ve değerlendirilmesi, konuya ilişkin mevzuatla ilgili eksikliklerin tespit edilmesi ve kapsamlı tavsiyelerin oluşturulmasının nesnel bir değerlendirmesini yapmak üzere yıllık olarak raporlar hazırlanıp ilgili merciler ve kamuoyu ile paylaşılmaktadır.
II. Ulusal Raportör Kurum olarak yürütülen ve katılım sağlanan eğitim faaliyetleri nelerdir?
1. İnsan Ticaretiyle Mücadele Eğitimi Gerçekleştirildi
Ulusal Raportörlük görevinin ifası amacıyla Göç İdaresi Genel Müdürlüğünce (GİGM), Uluslararası Göç Örgütünün (IOM) katkılarıyla insan ticaretiyle mücadeleye ilişkin Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu personeline yönelik eğitim düzenlendi. 26-27 Ocak ve 28-29 Ocak 2021 tarihlerinde iki grup halinde gerçekleştirilen eğitime insan hakları ve eşitlik uzmanları, uzman yardımcıları ve diğer kurum personeli katıldı.
2. Geri Gönderme Merkezi Müdürlerine İnsan Hakları Eğitimi Verildi
Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütünün Göç İdaresi Genel Müdürlüğü işbirliğinde yürüttüğü “Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün Geri Gönderme Merkezleri Kapasitesini Uluslararası İnsan Hakları Standartları Çerçevesinde Güçlendirmesine Destek Projesi Faz-II” projesi kapsamında 7-9 Nisan 2021 tarihlerinde Ankara’da Geri Gönderme Merkezleri (GGM) Müdürlerine yönelik “İnsan Hakları Eğitimi” gerçekleştirildi.
Programa Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Ulusal Önleme Mekanizmasında görev yapan İnsan Hakları ve Eşitlik Uzman Yardımcıları da katılım sağladı.
Program kapsamında İnsan Hakları ve Eşitlik Uzmanı Nurullah ÖZGÜL ile İnsan Hakları ve Eşitlik Uzman Yardımcısı Celal ARAZ tarafından Ulusal Önleme Mekanizması ve bu kapsamda Geri Gönderme Merkezlerinin İzlenmesi konularında sunum yapıldı.
3. Göç İdaresi Genel Müdürlüğünde İnsan Hakları Eğitimi Gerçekleştirildi
Göç İdaresi Genel Müdürlüğünde görev yapan Göç Uzman Yardımcılarına, Uzman Yardımcısı Yetiştirme Programı kapsamında İnsan Hakları ve Eşitlik Uzmanları Dr. Ertuğrul Yazar ve Nurullah Özgül ile İnsan Hakları ve Eşitlik Uzman Yardımcıları Celal Araz ve Muhammed Emre Küçükşahin tarafından insan hakları ve ulusal önleme mekanizması eğitimi verildi.
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Konferans Salonunda geçekleşen eğitime pandemi önlemleri çerçevesinde 20 uzman yardımcısı katıldı.
“İnsan Hakları Alanındaki Çalışmalar ve Uygulamalar” konulu eğitim kapsamında insan hakları kavramının kadim medeniyetlerdeki yeri ve tarihsel gelişimi, hak arama mekanizmaları, ayrımcılık yasağı ve Kurumumuz kararları ele alındı. “Ulusal Önleme Mekanizması” konulu eğitim kapsamında da ulusal önleme mekanizmasının tarihsel gelişimi, ilkeleri, ülkemizdeki durumu ve Kurumumuzun bu kapsamda gerçekleştirdiği ziyaretlere ilişkin bilgi verildi.
4. İnsan Hakları ve Göç Eğitimi Gerçekleştirildi
Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisince Kurum personelimize yönelik olarak 23-24 Haziran 2022 ve 18-19 Ağustos 2022 tarihlerinde Ankara’da “İnsan Hakları ve Göç Eğitimi” gerçekleştirildi. Eğitime 70 personel katılım sağladı.
Eğitim kapsamında; Göçmenlere Yönelik Ulusal ve Uluslararası Hukuki Çerçeve; İşkence, Aşağılayıcı ya da İnsanlık Dışı Muamele veya Ceza Yasağı; Geri Göndermeme İlkesi (Geri İtme); Özgürlük ve Güvenlik Hakkı; İdari Gözetim/Tutulma Koşulları; 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunun Uygulanmasında Sınırdışı ve İdari Gözetim; Göç Bağlamında Özel Hayat ve Aile Hayatının Korunması konularında sunumlar gerçekleştirildi.
III. İnsan Ticaretiyle Mücadele Raporu ile ilgili çalışmalar nelerdir?
Kurumumuz bünyesinden İnsan Ticaretiyle Mücadele Çalışma Grubu oluşturuldu. Çalışma grubunca Ulusal Raportör Kurum Birinci İnsan Ticaretiyle Mücadele Raporu hazırlıkları kapsamında kamu kurum ve kuruluşları, uluslararası kuruluşların Türkiye temsilcilikleri ve sivil toplum kuruluşlarından bilgi ve belge talep edildi. Uluslararası Kuruluşların Türkiye temsilcilikleriyle online ve fiziki görüşmeler gerçekleştirildi. Ankara ve Kırıkkale’de bulunan insan ticareti mağdurları sığınmaevine ziyaret gerçekleştirildi. Rapor yazım aşamasındadır.
IV. İnsan Ticaretiyle Mücadele Alanında Kurumca yürütülen sempozyum, panel vb. etkinlikler nelerdir?
1. Türkiye İnsan Ticaretiyle Mücadele Zirvesi Gerçekleştirildi
İnsan ticaretiyle mücadele ulusal raportör görev ve yetkisini haiz Kurumumuz, Göç İdaresi Başkanlığı ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği iş birliği ile 30 Temmuz Dünya İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü vesilesiyle 28 Temmuz 2022 tarihinde Ankara’da “Türkiye İnsan Ticaretiyle Mücadele Zirvesi” düzenlendi.
Zirve katılımcıları arasında; Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Göç İdaresi Başkanlığı, Bakanlıklar, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Yargıtay, Türkiye Barolar Birliği ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nden uzman ve görevliler ile uluslararası kuruluşlar ve sivil toplum kuruluşlarından temsilciler yer aldı.
Kamu kurum ve kuruluşları, hakim ve savcılar, akademisyenler, uygulayıcılar, uluslararası kuruluşlar ve bu alanda çalışan sivil toplum kuruluşlarından uzmanların bir araya geldiği Zirve’de, insan ticaretiyle mücadelede önleme ve kovuşturma mekanizmalarının güçlendirilmesi, mağdurların haklarının korunmasının iyileştirilmesi ve alandaki ortaklıkların desteklenmesine yönelik öneriler konuşuldu.
Zirvede Kurum Başkan Yardımcımız Alparslan Öğüt tarafından açılış konuşması gerçekleştirildi. İnsan Hakları ve Eşitlik Uzman Yardımcısı Celal Araz tarafından ulusalraportör Kurum olarak Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun insan ticaretiyle mücadeleye yönelik gerçekleştirdiği faaliyetlere ilişkin bir sunum yapıldı.
2. Başkan Prof. Dr. Muharrem Kılıç, İnsan Ticaretiyle Mücadele Zirvesi’ne Katıldı
TİHEK Başkanı Prof. Dr. Muharrem Kılıç ile Kurul Üyesi Dilek Ertürk, Türkiye’deki Göçmenlerin ve İnsan Ticareti Mağdurlarının İnsan Hakları Açısından Korunmasının Güçlendirilmesi Projesi kapsamında 29 ve 30 Temmuz 2021 tarihlerinde Ankara’da düzenlenen İnsan Ticaretiyle Mücadele Zirvesi’ne katıldı.
30 Temmuz Dünya İnsan Ticareti ile Mücadele Günü dolayısıyla düzenlenen etkinlikte söz alan Başkan Prof. Dr. Kılıç, insan ticareti suçunun özellikle kadın ve çocukları hedef aldığını vurgulayarak BM Uluslararası Uyuşturucu ve Suç Ofisi’nin verilerine göre 2018 yılında tespit edilen her on mağdurdan beşinin kadın ve kız çocuklarından oluştuğunun altını çizdi. Prof. Dr. Kılıç, insan ticareti mağdurlarının yüzde 50’sinin cinsel sömürüye maruz kaldığını da ifade etti.
Başkan Prof. Dr. Kılıç, TİHEK’in insan ticaretine yönelik faaliyetlerine değinerek Ulusal Önleme Mekanizması kapsamında insan ticareti mağdurları sığınma evlerine haberli ve habersiz ziyaretler gerçekleştirildiğini söyledi.
Prof. Dr. Kılıç, Kurumun en önemli paydaşlarının sivil toplum kuruluşları olduğunu vurgulayarak, alıkonulma merkezlerine yönelik ziyaretleri hem STK’lar hem ilgili paydaşlarla birlikte sürdürmek istediklerini vurguladı. Kılıç ayrıca il ve ilçelerde bulunan İnsan Hakları Kurullarının daha işlevsel hale getirilmesi yönünde çaba harcayacaklarının bilgisini vererek paydaşlarla ilişkileri önemsediklerini belirtti.
V. İnsan Ticaretiyle Mücadele ve göç alanında kapsamında katılım sağlanan çalıştay, toplantı, etkinlik vb. faaliyetler nelerdir?
- “Türkiye'deki Göçmenlerin ve İnsan Ticareti Mağdurlarının İnsan Hakları Açısından Korunmasının Güçlendirilmesi Projesi” 3. Yönlendirme Komitesi toplantısına katılım sağlandı.
- Batı Balkanlar ve Türkiye'ye Yönelik Yatay Destek II, ikinci yararlanıcı yürütme kurulu ikinci toplantısına katılım sağlandı.
- Desteklenmesi ve İdari Gözetime Alternatif Tedbirlerin Geliştirilmesi” projeleri açılış konferansına katılım sağlandı.
- UNDP 2020 İnsani Gelişme Raporu Çevrimiçi Takip Toplantısı: “Antroposen’de İnsan Hareketliliği” toplantısına katılım sağlandı.
- TRT Yayın Strateji Merkezi heyeti ile gerçekleştirilen "Ülkemize yönelik göç ve göçmenler/sığınmacılar" konulu toplantıya katılım sağlandı.
- Göç İdaresi Başkanlığı Uyum Strateji Belgesi ve Ulusal Eylem Planı yıllık değerlendirme teknik düzey toplantısına katılım sağlandı.
- Göç İdaresi Başkanlığı ile insan ticaretiyle mücadele alanında iş birliğinin sağlanmasına yönelik toplantı gerçekleştirildi.
- 2020 ve 2021 yılı İnsan Ticaretiyle Mücadele Koordinasyon Kurulu Toplantısına katılım sağlandı.
- Türkiye-AB Katlım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) İçişleri Alt-Sektörü 2013 programında yer alan “Türkiye’nin Göç Yönetimi Çalışmalarının Desteklenmesi Projesi” kapanış toplantısına katılım sağlandı.
- “Etkili Uyruk Tespitine İlişkin Kapasite Geliştirme Projesi” kapanış toplantısına katılım sağlandı.
- Avrupa Konseyi ve Yunanistan Başkanlığınca Düzenlenmiş Olan “Covid-19 Döneminde Göçmenlere Yönelik Kapsayıcı Eğitim” Web Seminerine katılım sağlandı.
- ICMPD Tarafından Gerçekleştirilmesi Planlanan “Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunun (TİHEK) İnsan Ticaretiyle Mücadele Alanında Ulusal Raportör Olarak Kapasitesinin Güçlendirilmesine Destek Projesi” hazırlık toplantılarına katılım sağlandı.
- Arş. Gör. Ezgi Yaman’ın doktora tezine destek amacıyla gerçekleştirilen, “Kurumumuzun; İnsan Ticareti Mağduru Olan Çocuklara ve Refakatsiz Çocuklara Yönelik Mevcut Bulunan Hizmet ve Politikaları” toplantısına katılım sağlandı.
- Uluslararası Mülteci Hakları Derneği Mülteci Okulu seminerine katılım sağlandı.
- Uluslararası Mülteci Hakları Derneği İnsan Hakları seminerlerine katılım sağlandı.
- İltica ve Göç Araştırma Merkezi (İGAM) Mülteci Hukuku Eğitimine katılım sağlandı.
- Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Göçmenler ve Ortadoğu seminerlerine katılım sağlandı.
- Türk-Alman Üniversitesi Göç ve Uyum Araştırmaları Merkezi - TAGU Ve Konrad-Adenauer-Stiftung - KAS Türkiye İşbirliğinde Gerçekleştirilen Göç Eğitimlerine katılım sağlandı.
VI. İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Göç Alanında Katılım Sağlanan Ziyaretler
- 23 Haziran 2020 tarihinde Kırıkkale Valiliği, İl Göç İdaresi Müdürlüğü, İnsan Ticareti Mağdurları Kadın Sığınma Evi, Geri Gönderme Merkezine ziyaret gerçekleştirildi.
- 30 Aralık 2021 tarihinde Ankara ve Kırıkkale’de bulunan insan ticareti mağdurları sığınmaevlerine ziyaret gerçekleştirildi.
VII. İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Göç Alanında Hazırlanan Basın Açıklamaları
- 2020 Dünya Mülteciler Günü Basın Açıklaması
- 2020 Dünya İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü Basın Açıklaması
- 2020 Dünya Göçmenler Günü Basın Açıklaması
- 2021 Dünya Mülteciler Günü Basın Açıklaması
- 2021 Dünya İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü Basın Açıklaması
- 2022 Dünya İnsan Ticaretiyle Mücadele Günü Basın Açıklaması
VIII. İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Göç Alanında Görüş Bildirme
- “Uyum Strateji Belgesi ve Ulusal Eylem Planı”na ilişkin Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne görüş bildirildi.
- “Ulusal İnsan Hakları Eylem Planı”na ilişkin Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığına görüş bildirildi.
- “ABD 2020 İnsan Hakları Raporu”na ilişkin Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne görüş bildirildi.