Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 18-24 Mart tarihleri haftası için ilan edilen ve ülkemizde de kutlanan “Yaşlılara Saygı Haftası”; insan haklarının yaşlılar için de geçerli olduğunun vurgulanması, yaşlılara yönelik her türlü ön yargının ve ayrımcılığın ortadan kaldırılması açısından önem arz etmektedir. Son yıllarda dünyanın demografik dönüşüm süreciyle birlikte yaşlıların bakım ve sağlık başta olmak üzere topluma katılım, güvenlik, yaşam boyu öğrenme gibi ihtiyaçlarının karşılanması; insan hakları bağlamında değerlendirilmesi gereken bir alan hâline gelmiştir.
Yaşlı hakları, Birleşmiş Milletler (BM) gündeminin temel konularından biri olarak ele alınmaya başlanmıştır. BM Genel Kurulu tarafından 21 Aralık 2010 tarihli ve 65/182 sayılı Karar ile “Yaşlanma Açık Uçlu Çalışma Grubu” kurulmuştur. BM Genel Kurulu, 2021-2030 yılları arasındaki dönemi “Sağlıklı Yaşlanma On Yılı” olarak ilan ederek yaşlıların temel haklarına ulaşmalarının önündeki en büyük engelin mevcut ön yargılar olduğunu belirtmiştir. Ayrıca BM tarafından “Yaşlanan Dünyada Kimseyi Geride Bırakmamak” mottosuyla hazırlanan “2023 Dünya Sosyal Raporu”, global ölçekte yaşlı nüfusunun 2050 yılında 1,6 milyara ulaşacağını öngörmektedir. Ülkemizde ise TÜİK verilerine göre 2024 yılında yaşlı nüfus oranı % 10.6 olarak kaydedilmiştir.
Yaşlı nüfusun artışı; bakım ve sağlık hizmetleri, teknolojik imkânlara erişim, adalete erişim ve yaşlı dostu kentler gibi hak olarak sağlanması gereken çok sayıda konunun ele alınmasını gerekli kılmaktadır. Öte yandan yaş ayrımcılığı (ageism), özellikle son yıllarda küresel ölçekte artış gösteren ayrımcılık temellerinden birisini teşkil etmektedir. Ülke kalkınmasında önemli bir rol oynayabilme potansiyelini haiz yaşlı bireyler, çoğunlukla istihdam olanaklarından yeterince faydalanamamakta ve istihdam süreçlerinden dışlanmaktadırlar. Yaşlı bireylerin özellikle iş hayatında, sosyal hayatta, temel haklarının kullanımı sırasında maruz kaldıkları bu tutumlar; en temel insan hakkı ihlallerinden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yaşlılara yönelik ayrımcı tutum, ihmal ve istismar gibi olgular; yaşlılık döneminin ve yaşlıların yaşadıkları sorunların çok boyutlu ve hak temelli olarak ele alınmasını gerekli kılmaktadır. Bu çerçevede, bir hak öznesi olan yaşlı bireylerin karar alma mekanizmaları dâhil toplumsal yaşamın her alanına eşit şekilde katılmaları; sağlık, bakım ve sosyal hizmetlere erişimleri ve insan onuruna yaraşır diğer sosyo-ekonomik şartlara sahip olmaları için gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir. Bu anlamda çok aktörlü ve çok paydaşlı çalışmaların yürütülmesi elzemdir.
Temel misyonu insan haklarını korumak ve geliştirmek, kişilerin eşit muamele görme hakkının güvence altına alınması için çalışmak, işkence ve kötü muameleyle etkin mücadele etmek olan Kurumumuz, bu kurumsal misyonu çerçevesinde yaşlı haklarının korunması ve geliştirilmesi ile yaş ayrımcılığıyla mücadele alanında çalışmalarını sürdürmektedir. Yaşlılara gereken önem ve saygının gösterildiği bir dünya temennisiyle 18-24 Mart Yaşlılar Haftası’nı kutlarız.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.